Zoönoses

Wat zijn zoönoses?

Zoönoses zijn dierziekten die rondgaan in een dierlijke populatie en dan overgaan van dier op mens, daarna van mens op mens in de menselijke populatie kunnen verspreiden. Dat kan zowel met als zonder een vector zoals muggen of teken.

Maar wat is nu precies het onderscheid met tekenbeetziekten en opportunistische infecties?

• Tekenbeetziekten komen door ziekteverwekkers die voor hun overleving in hoge mate afhankelijk zijn van de teek – met een mooi woord “symbionten” genoemd. In Nederland zijn er daarvan ongeveer 40 maar van het overgrote deel is nog niet bewezen dat ze overgedragen en ziekteverwekkend bij de mens zijn.

• Opportunistische infecties spelen op wanneer door een andere oorzaak (bijvoorbeeld een tekenbeetinfectie) het immuunsysteem onder druk staat en doorgaans zo geklaarde infecties een probleem worden.

Het RIVM maakt elk jaar in opdracht van de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) een overzicht van de belangrijkste zoönosen in Nederland en hoe vaak ze voorkomen. Het gaat vooral om zoönosen die artsen bij de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) moeten melden en/of dierenartsen bij de NVWA. Beleidsmakers en andere professionals kunnen deze informatie gebruiken om als het nodig is maatregelen te nemen. Het betreft zo’n 30-tal zoönoses [1].

Het Europese centrum ECDC (European Centre for Disease Control) heeft een overzicht gepubliceerd met een 25-tal zoönoses, die grotendeels hetzelfde zijn als bij het RIVM [2].

Welke zoönoses zijn er die ook door teken overgebracht worden?

Zoönosen waarvan de overdracht van dier op mens óók met teken – dus niet uitsluitend door teken - in verband gebracht worden, zijn:

• Coxiella Burnetti (Q-koorts, teken spelen geen signifante rol)

• Krim-Congo (komt in NL nog niet voor)

• Mycoplasma (is zowel een zoönose als een opportunistische infectie; overdracht via teken nog niet bewezen)

• Borna (overdracht via teken nog niet bewezen)

• Tularemie (Hazenpest)