Het Erythema migrans (EM) is kenmerkend voor de ziekte van Lyme en is vaak het eerste symptoom. Het begint als een rood plekje binnen 3-4 maanden na de tekenbeet. Vaak ontstaat het EM 4-10 dagen na de tekenbeet en gemiddeld na 2-3 weken.
Het plekje breidt zich in de loop van dagen tot weken uit tot een min of meer ronde of ovale rode of rood-blauwe vlek, ring of kring van enkele tot tientallen centimeters breed. Op een gekleurde huid kan de vlek of ring er gelig of blauw uitzien.
Het EM kan egaal van kleur zijn of verbleken vanuit het midden en is wegdrukbaar, wat betekent dat de plek even verbleekt als je er op drukt. Bij de diagnose wordt vaak een minimum van 5 cm aangehouden, maar dit kan voor een individuele patiënt een te beperkend criterium zijn als het EM snel optreedt en nog klein is.
Het EM kan een licht branderig, warm of jeukend gevoel geven, maar dat hoeft niet. Bij een klein deel van de mensen kan de plek een beetje gevoelloos of juist gevoeliger aanvoelen of wat verdikt zijn, soms aan de randen. Er kan in sommige gevallen nog een heel klein wondje zichtbaar zijn op de plaats waar de teek heeft gezeten.
Plaatsen op het lichaam waar het EM vaak optreedt zijn de benen, liezen, romp, armen en oksels. Bij kinderen komt een EM vaker dan bij volwassenen in de hoofd-halsregio voor, waarbij het EM zich op een gezicht soms vluchtig, onscherp begrensd en vlekkerig kan vertonen, waardoor dit bij kinderen verward zou kunnen worden met de vijfde ziekte (parvovirus b19).
Erythema Migrans, rode ring of vlek bij de ziekte van Lyme
Bekijk hier nog meer voorbeelden van een EM.
In plaats van één ring of vlek kunnen er ook meerdere vlekken (meervoudige of multipele EM) ontstaan. Deze zijn meestal ovaal vlek-vormig en vaak duidelijk begrensd. Het meervoudige EM wijst op een al uitgezaaide infectie en vergt een langere antibioticabehandeling dat een enkelvoudig EM.
Minder vaak komen variaties van het EM voor: er kunnen meerdere ringen om elkaar heen optreden, het EM kan ontstaan op een andere plaats dan de beet en het EM kan verdwijnen en weer terugkeren. Zeer weinig voorkomend zijn blaren/blaasjes, rode of paarse plekken (purpura) of schilfering. Het EM wordt (dan) soms verward met een insectenbeet (bijvoorbeeld een muggenbeet), ringworm, eczeem, netelroos of een herpes infectie.
Als reactie op een tekenbeet kan er kort na de beet al een rood vlekje ontstaan van 1-2 cm dat kan jeuken en wat verdikt kan zijn. Dit kan verward worden met een EM, maar dit vlekje breidt zich niet verder uit. Dit is slechts irritatie van de beet en geen symptoom van de ziekte van Lyme. Het verdwijnt binnen een aantal dagen vanzelf.
Het is zinvol om iedere dag een foto van de huiduitslag te maken om het verloop goed in de gaten te kunnen houden. Hierbij kun je de afmetingen van de vlek eventueel met pen aftekenen, zodat je goed kunt zien of de vlek of ring groter wordt en je dit ook documenteert, zowel voor je arts als voor jezelf ter naslag.
Het ontstaan van een EM betekent dat je vrijwel zeker de ziekte van Lyme hebt. Ga er daarom direct mee naar je huisarts of de huisartsenpost, want er dient zo snel mogelijk met antibiotica te worden gestart en tests zijn in dit geval niet nodig. Er moet geen tijd worden verspild, want hoe langer je de ziekte hebt, hoe moeilijker het is om te genezen. Een EM kan ook zonder behandeling vanzelf verdwijnen, maar dit zegt niets over het verdwijnen van de bacterie uit het lichaam!
Is er onenigheid of onduidelijkheid of het om een EM gaat, dan kan een PCR test worden gedaan. Met deze test kan DNA van de Borrelia bacterie worden aangetoond in de huid. Dit gaat middels een huidbiopt: een stukje huidweefsel van enkele millimeters doorsnee van de rand van het EM wordt weggenomen en vervolgens onderzocht. Hou er wel rekening mee dat er bij het wachten op de uitslag kostbare tijd verloren gaat.
Voor huidmanifestaties (ook het Borrelia-lymfocytoom en de ACA) van de ziekte van Lyme is dit een gevoelige test, dat wil zeggen dat als de uitslag positief is (de bacterie werd aangetoond) je zeker weet dat je de ziekte van Lyme hebt. Maar deze test is vrij onbekend en niet algemeen beschikbaar. Een negatieve test sluit een besmetting niet uit.
Bij een deel van de Lymepatiënten treedt geen EM op of wordt deze niet als zodanig (h)erkend. Ook wordt de EM niet altijd opgemerkt, soms is deze heel licht of zit op een moeilijk zichtbare plek, zoals onder het haar of op de rug. Bij onderzoek onder chronische Lymepatiënten meldde slechts 50% zich een EM te herinneren en ook bij patiënten met neuroborreliose meldde slechts 50% een EM te hebben opgemerkt. Een patiënt loopt zonder EM vaak ernstige vertraging op in diagnose en behandeling, met alle gevolgen van dien.
We hopen van harte dat je (een beetje) geholpen bent met onze informatie. Stichting Tekenbeetziekten is een ongesubsidieerde vrijwilligersorganisatie en deze website kan alleen maar bestaan bij gratie van donateurs. Jij kunt ervoor zorgen dat deze informatie betrouwbaar en up-to-date blijft door een kleine gift over te maken of ons te machtigen eens of tweemaal per jaar een vast bedrag van je bankrekening af te mogen schrijven. Waarvoor alvast veel dank.
