1. Verwijder de teek zo snel mogelijk en op de juiste manier. Dit verkleint het risico dat een besmette teek ziektes kan overdragen. Het risico op besmetting met de Borrelia bacterie neemt toe naarmate een besmette teek langer in de huid zit, besmetting is al mogelijk na enkele uren. Trek de teek recht omhoog uit de huid. Dus NIET met een draaiende beweging. Gebruik een veilige tekenverwijderaar of een spits pincet en volg onderstaande tips.
2. Ga naar de huisarts of huisartsenpost wanneer het zelf niet lukt of gaat lukken om de teek op de juiste manier te verwijderen.
3. Neem de teek zo dicht mogelijk op de huid bij de kop vast en trek de teek langzaam en rechtstandig uit de huid, zonder te draaien, te knijpen of de teek te beschadigen. Bij irriteren of beschadigen kan de teek zijn maaginhoud (inclusief aanwezige ziekteverwekkers) lozen waardoor het risico op een tekenbeetziekte groter wordt. De teek kan erg vast zitten!
4. Irriteer de teek niet met zeep, olie, alcohol, vuur e.d. Ook dit vergroot het risico op een tekenbeetziekte.
5. Desinfecteer het bijtwondje na verwijdering van de teek met alcohol 70% of met jodium. De tekenverwijderaar kan na gebruik met alcohol 70% of in kokend water worden gedesinfecteerd.
6. Noteer altijd de datum en plek van een tekenbeet en/of maak een foto van de beetplek. Dit is nuttig als later blijkt dat je besmet bent geraakt. De tekenbeet kan tegen de tijd dat klachten optreden, alweer vergeten zijn.
7. Meld iedere tekenbeet bij de huisarts, zodat deze wordt opgenomen in je medisch dossier.
8. Wees gedurende tenminste 3 maanden alert op het ontstaan van een rode vlek of ring (EM) op de huid. Ga meteen naar de huisarts bij het verschijnen van een rode vlek of ring op het lichaam; op de plek van de beet of elders. Als de vlek of ring zich uitbreidt betekent dit dat je de ziekte van Lyme hebt en moet direct gestart worden met antibiotica. Maak ook een foto van het EM, deze kan dienen als ‘bewijsmateriaal’.
9. Ga ook bij het ontstaan van andere symptomen naar je huisarts. Een rode vlek of ring ontstaat lang niet bij iedereen die de ziekte van Lyme oploopt, wees ook alert op griepachtige symptomen, koorts of een koortsig gevoel, hoofdpijn, een stijve nek of andere symptomen. En ga ook dan meteen naar je huisarts. Opvallend kan zijn dat andere gezinsleden geen griep hebben. Bij twijfel kun je vragen om een antibioticakuur. Lees hier alles over de symptomen van de ziekte van Lyme.
Zelfs als je de teek op de best mogelijke manier verwijdert, blijven er soms wat stukjes van de monddelen achter. Dit zweert vanzelf weer uit de huid.
Zie ook het filmpje "The right way to remove a tick from a child":
Meld iedere tekenbeet bij tekenradar.nl! Zo draag je bij aan onderzoek en help je anderen die de radar raadplegen om de tekenactiviteit en -verwachting te kunnen zien.
Het RIVM heeft ook een app ontwikkeld met de actuele tekenactiviteit op basis van tekenradar.nl. Deze gratis app geeft informatie en er is de mogelijkheid een tekendagboek bij te houden.
Voor iPhone: https://apps.apple.com/app/id894584051
Voor Android: https://play.google.com/store/apps/details?id=nl.ddt.tick
Een tekenbeet melden in België doe je via TekenNet: https://tekennet.wiv-isp.be/
Jezelf laten testen op tekenbeetziekten direct na de beet is niet zinvol omdat in het huidige Nederlandse beleid voor de diagnose, tests op antistoffen worden gebruikt. De aanmaak van antistoffen moet eerst op gang komen, doorgaans zijn deze pas 6-8 weken na de beet aantoonbaar.
De huisarts kan een preventieve behandeling direct na de beet voorschrijven. In de Nederlandse richtlijn bestaat deze uit een éénmalige dosis antibiotica binnen 72 uur na de beet, wanneer de teek langer dan 24 uur* vastzat. Hoewel snel starten met antibiotica bij een opgelopen Lyme-infectie belangrijk is, omdat dit een ernstig verloop kan voorkomen, bestaat bij deze dosis het risico dat dit te weinig is om de eventuele ziekte van Lyme of een andere tekenbeetziekte te bestrijden. Hierdoor lijkt deze ‘behandeling’ slechts een poging om een bezorgde patiënt gerust te stellen in plaats van een mogelijke infectie daadwerkelijk te behandelen.
Daarnaast ontstaat door het gebruik van antibiotica een risico op het uitblijven van een EM of een immuunrespons (de aanmaak van antistoffen). Dit laatste maakt dat de eventuele infectie niet meer vastgesteld kan worden met standaard bloedonderzoek op antistoffen. Het RIVM waarschuwt in dit nieuwsbericht dat er bij de interpretatie van de testuitslagen rekening gehouden moet worden met de invloed van eerder antibioticagebruik voor de ziekte van Lyme.
De Internationale richtlijn van de ILADS raadt 20 dagen antibiotica aan direct na iedere tekenbeet, omdat de kans dat daarmee de infectie daadwerkelijk wordt bestreden groter is. Je kunt ook - op eigen kosten - de teek laten testen, waarover hieronder meer.
Bekijk ook deze pagina voor meer uitleg: Is een preventieve behandeling direct na de tekenbeet zinvol?
* Overdracht van de Borrelia bacterie neemt toe naarmate de teek langer in de huid vastzit, maar kan al na enkele uren. Sommige andere tekenbeetinfecties kunnen sneller worden overgebracht. Zo wordt het TBE-virus al direct bij de beet (binnen enkele minuten) overgedragen. Lees meer over de snelheid van overdracht van de Borrelia bacterie in onze wetenschappelijke bibliotheek.
Heb je een teek gevonden en wil je die laten onderzoeken op de Borrelia bacterie of andere ziekteverwekkers? Dat kan bij verschillende laboratoria in Duitsland. Met een positief geteste teek weet je dat je een aanzienlijk risico hebt op de ziekte van Lyme [1,2]. Dit kan helpen bij de overweging tot preventieve behandeling en later bij eventuele klachten kan het helpen bij de diagnose.
Naast het testen van de teek op de Borrelia bacterie (die de ziekte van Lyme veroorzaakt) kun je de teek ook laten onderzoeken op onder meer Babesia, Rickettsia, Bartonella, Anaplasma, Ehrlichia, Francisella, Q-koorts en het TBE-virus (FSME). Ook teken gevonden op dieren kunnen worden opgestuurd.
Stichting Tekenbeetziekten heeft helaas (nog) geen zicht op de betrouwbaarheid van verschillende aangeboden tests. Ook geven dergelijke tekentests helaas geen zekerheid: je kunt besmet raken door een teek die je niet gezien hebt en dus niet getest wordt, een teek die volgens de test geen ziekteverwekkers (meer) bevat heeft misschien toch ziekteverwekkers overgebracht, een beet van een besmette teek betekent niet dat je zelf ook besmet bent geraakt (de tijd van aanhechting en manier van verwijderen spelen ook een rol), en een besmetting met de Borrelia bacterie leidt niet in alle gevallen tot de ziekte van Lyme.
Er zijn veel soorten tekenverwijderaars op de markt zoals een tekenlepel, tekenpen met lasso, tekenhaakje, tekentang, tekenpincet en tekenkaart.
Let er bij de aanschaf van een tekenverwijderaar op dat de teek zo dicht mogelijk op de huid vastgepakt kan worden, dat de verwijderaar ook geschikt is voor teken in het kleine nimfe-stadium, en dat de teek bij het verwijderen niet gedraaid of fijngeknepen kan worden. Een eenvoudige splinterpincet is vanwege het risico op fijnknijpen niet aan te raden.
Over tekenverbranders en -bevriezers zijn onvoldoende gegevens bekend voor wat betreft veilig gebruik en deze worden daarom afgeraden. Verwijder de teek ook nooit met zeep of een wattenstaafje.
De keuze voor een tekenverwijderaar is persoonlijk. Kies een hulpmiddel dat voor jou handzaam is.
Wij bieden 2 veilige tekenverwijderaars aan in de webshop. Met de aanschaf hiervan steunt u Stichting Tekenbeetziekten.
In onze webshop hebben wij de Tickease 2-in-1 tekenverwijderaar voor mens en dier. Deze tekenverwijderaar heeft aan de ene kant een gebogen spits pincet, ideaal voor het verwijderen van kleine teken in het nimfe-stadium. Aan de andere kant een V-inkeping zoals bij een koevoet, ideaal voor het verwijderen van grotere teken.
Deze tekenverwijderaar is gemakkelijk in gebruik en gemaakt van duurzaam roestvrij staal en daarmee bijzonder hygiënisch en ook geschikt voor professioneel gebruik.
Dat maakt deze tekenverwijderaar 2-in-1 en het meest geschikte hulpmiddel op de markt voor het gemakkelijk, veilig en compleet verwijderen van teken in alle maten en soorten.
Deze tekenverwijderaar wordt geleverd met een gebruiksaanwijzing met handige informatie en een zakje waar de teek in kan worden gedaan.
De beide uiteinden van de TickEase 2-in-1 tekenverwijderaar
Naast de Tickease 2-in-1 hebben we ook onze eigen tekenverwijderkaart in ons assortiment. Onze tekenverwijderkaart heeft 2 inkepingen; de grootste voor het verwijderen van volwassen teken en de kleinste voor het verwijderen van nimfen (ook geschikt voor het verwijderen van angels!).
Teek verwijderd met tekenverwijderkaart
Op de achterkant staat een korte, duidelijke uitleg in woord en beeld over correct gebruik van de kaart. Dit veilige en onmisbare hulpmiddel voor het juist verwijderen van teken is formaat bankpas en past eenvoudig in elke portemonnee.
Ook deze tekenverwijderaar wordt geleverd met een gebruiksaanwijzing met handige informatie over tekenbeetziekten.
De gebruiksaanwijzing met informatie over tekenbeetziekten is ook te downloaden in 12 andere talen:
De informatie van de gebruiksaanwijzingen mag vrij verspreid worden met vermelding “Bron: Stichting Tekenbeetziekten.”
The information in the instructions for use may be freely distributed, stating “Source: Stichting Tekenbeetziekten.”
[1] www.rivm.nl/documenten/proefschrift-agnetha-hofhuis
[2] Harms MG, Hofhuis A, Sprong H, Bennema SC, Ferreira JA, Fonville M, Docters van Leeuwen A, Assendelft WJJ, Van Weert HCPM, Van Pelt W, Van den Wijngaard CC. A single dose of d********** after an ixodes ricinus tick bite to prevent Lyme borreliosis: An open-label randomized controlled trial. J Infect. 2021 Jan;82(1):98-104. doi: 10.1016/j.jinf.2020.06.032. Epub 2020 Jun 18. PMID: 32565073.
We hopen van harte dat je (een beetje) geholpen bent met onze informatie. Stichting Tekenbeetziekten is een ongesubsidieerde vrijwilligersorganisatie en deze website kan alleen maar bestaan bij gratie van donateurs. Jij kunt ervoor zorgen dat deze informatie betrouwbaar en up-to-date blijft door een kleine gift over te maken of ons te machtigen eens of tweemaal per jaar een vast bedrag van je bankrekening af te mogen schrijven. Waarvoor alvast veel dank.
