De veroorzaker van de ziekte van Lyme is de Borrelia bacterie. De ziekte wordt overgedragen door een beet van een geïnfecteerde teek. Algemeen wordt aangenomen dat de kans op besmetting laag is gedurende de eerste 12 uur, daarna loopt het risico op besmetting exponentieel op.
De verschijnselen van een infectie met Borrelia zijn weinig specifiek en er kunnen meerdere orgaansystemen betrokken zijn. De kenmerkende rode plek op de huid bij mensen (Erythema Migrans - EM) zien we bij paarden vrijwel nooit. Er zijn veel infecties die symptoomloos verlopen, dit wil zeggen dat je aan de buitenkant van het paard geen verschijnselen ziet.
Paarden met duidelijke verschijnselen van de ziekte van Lyme kunnen de volgende symptomen hebben:
Aangezien de ziekte chronisch verloopt en de verschijnselen pas laat kunnen optreden zijn deze vaak niet duidelijk te linken met een tekenbeet en een besmetting met de Borrelia bacterie.
Het stellen van een zekere diagnose is vaak moeilijk. Het helpt als bekend is dat het paard in de afgelopen periode een tekenbeet heeft gehad.
Een langdurige kuur van antibiotica is de beste behandeling tegen de ziekte van Lyme. Aangezien het voor de ziekte van Lyme bij paarden gebruikte antibioticum geen regulier antibioticum voor een paard is en er diarree als complicatie kan optreden, zal de dierenarts altijd eerst goed overwegen of de behandeling ingezet moet worden.
Wat kan helpen bij het voorkomen van deze ziekte bij paarden:
Tijdig verwijderen van teken. Hiervoor zijn veilige tekenverwijderaars verkrijgbaar in onze webshop.
In 2020 zijn door de AAEP (American Association of Equine Practitioners) nieuwe richtlijnen opgesteld voor de diagnose en behandeling van de ziekte van Lyme bij paarden. Voor de meest recente informatie verwijzen wij u graag naar deze richtlijnen.
Of lees de Factsheet Lyme Disease voor een samenvatting van de richtlijnen (engels).
Anaplasmose wordt veroorzaakt door de bacterie Anaplasma phagocytophilum, vroeger bekend als Ehrlichia equi. Deze bacterie wordt overgedragen door zowel de Ixodes ricinus als de dermacentor teek en verstopt zich in de witte bloedcellen van het paard.
De symptomen kunnen bij aanvang heftig zijn, maar vaak vindt spontaan klinisch herstel plaats binnen 7-21 dagen. Helaas kan de ziekte ook fataal verlopen. Er zijn geen chronische infecties met Anaplasma bekend.
In het bloed kan een duidelijke daling te zien zijn van rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes. In een bloeduitstrijkje kan de bacterie na kleuring gevonden worden in de witte bloedcellen. Wanneer de bacterie niet zichtbaar is in het bloeduitstrijkje kan met behulp van PCR techniek het DNA in het bloed van het paard aangetoond worden.
Vaak herstellen de paarden vanzelf binnen 7-21 dagen. In ernstig verlopende gevallen is een antibioticum kuur met oxytetracycline noodzakelijk.
Wat kan helpen bij het voorkomen van deze ziekte bij paarden:
Equine piroplasmose, tegenwoordig opgesplitst in equine babesiose en equine theileriose wordt veroorzaakt door de parasieten Theileria equi en Babesia caballi. Deze ziekteverwekkers kunnen door de Ixodes ricinus en dermacentor teek worden overgedragen, maar worden op dit moment nog zelden in Nederlandse teken gevonden. Men gaat ervan uit dat deze ziekte slechts voorkomt bij Nederlandse paarden die op vakantie in warmere zuidelijke landen de infectie opgelopen hebben. Desondanks zijn er de laatste jaren enkele paarden in Zeeland, die niet in het buitenland geweest waren, opgedoken met verschijnselen en antilichamen tegen beide parasieten. Dus het lijkt erop dat de parasieten mogelijk wel in Nederland aanwezig zijn.
Beide ziekteverwekkers houden zich schuil in de rode bloedcellen van paarden.
In gebieden waar de ziekte regelmatig voorkomt, verlopen veel gevallen symptoomloos. Het duurt vaak 2 tot 4 weken na de tekenbeet voordat er verschijnselen zichtbaar worden, als er besmetting optreedt. De teek is dan niet meer aanwezig op het lichaam.
Acute gevallen:
In minder heftige gevallen zien we de eerdergenoemde verschijnselen in minder heftige mate met daarnaast gewichtsverlies en wisselende koorts. De ziekte wordt vaak chronisch en deze paarden zullen hele aspecifieke verschijnselen laten zien zoals verminderde eetlust, slecht presteren, verlies van spiermassa.
Met behulp van bloedonderzoek kan geprobeerd worden tot een diagnose te komen. In een bloeduitstrijkje kunnen de parasieten gevonden worden in de rode bloedcellen. De vindkans is het grootst als dit uitstrijkje gemaakt wordt tijdens een koortspiek. Ook kan met een PCR gezocht worden naar het DNA van de parasiet in het bloed van het paard. Met een PCR is de vindkans vele malen groter dan met een bloeduitstrijkje.
De parasieten kunnen bestreden worden met een parasitair middel. Het middel is niet geregistreerd voor paarden in Nederland en kan vrij veel bijwerkingen veroorzaken. Alleen na een duidelijke diagnose d.m.v. een bloeduitstrijkje of een PCR -onderzoek mag het dier behandeld worden.
Beide parasieten hebben een ander behandelingsschema. Bij de parasiet Babesia caballi wordt de parasiet ook echt door de behandeling uit het lichaam verwijderd, helaas is de parasiet Theileria equi minder eenvoudig te elimineren en deze blijft ondanks behandeling vaak in het lichaam aanwezig en zorgt dan voor recidiverende klachten.
Wat kan helpen bij het voorkomen van deze ziekte bij paarden:
13-04-2023 Drie vondsten van reuzenteek Hyalomma bij paarden - equnews.be (BE)
27-02-2021: Fok- en sportcarrière Confess Color op pauze na diagnose Lyme
Voor algemene informatie over ziektes bij paarden (in het engels): https://www.equinediseasecc.org/disease-information
We hopen van harte dat je (een beetje) geholpen bent met onze informatie. Stichting Tekenbeetziekten is een ongesubsidieerde vrijwilligersorganisatie en deze website kan alleen maar bestaan bij gratie van donateurs. Jij kunt ervoor zorgen dat deze informatie betrouwbaar en up-to-date blijft door een kleine gift over te maken of ons te machtigen eens of tweemaal per jaar een vast bedrag van je bankrekening af te mogen schrijven. Waarvoor alvast veel dank.
