Het Amerikaanse Global Lyme Alliance meldt in hun nieuwsbrief trots dat zij de studies gefinancierd hebben, die tot de herontdekking van een medicijn hebben geleid dat goed tegen de borrelia bacterie werkt.
Het “nieuwe” medicijn is Hygromycine A, een middel dat in 1953 ontdekt werd en in de jaren 80 van de vorige eeuw al beschreven werd als middel tegen treponema’s (ook spirocheten) in varkens. Hygromycine A lijkt op bouwstoffen die de Borrelia zelf niet kan aanmaken en wordt opgenomen met een specifiek transporteiwit (BmpDEFG) in spirocheten. Daardoor is de kans op resistentie nihil, omdat een wijziging in de transportstof gelijk zou leiden tot ondervoeding van Borrelia. Hygromycine A is een natuurlijk antibioticum, gemaakt door een bodembacterie Streptomyces hygroscopicus.
In het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift Cell [1] wordt het onderzoek beschreven, waarbij hygromcyine bij muizen met lyme wordt ingezet en de werkzaamheid vergeleken met ceftriaxon en amoxicilline. De muizen raakten allemaal hun drie weken oude Lyme-infectie kwijt (binnen drie uur). Onderzocht moet nog worden of het middel ook tegen de persister vormen van Borrelia werkt. Opmerkelijk is dat Hygromycine de gewone bacteriën in de darmen ongemoeid lijkt te laten, in tegenstelling tot de antibiotische middelen die gewoonlijk ingezet worden. Ook is het middel niet toxisch voor menselijke cellen. Ook is een synergie gevonden met macroliden, wat van belang is voor de resistentie van bacterieën.
Echter, de vraag is ook of Hygromycine A, dat sterk water-oplosbaar is, door membranen en in cellen kan doordringen, en door de bloed-hersenbarriere (BHB) heen komt. Voor langer bestaande infectie waarbij Borrelia in bindweefsel, holten en biofilms zit, en voor neuroborreliose is het misschien een minder geschikt middel. Echter Hygromycine A heeft een klein molecuulgewicht van 512 Da, wat theoretisch klein genoeg is om door de bloed-hersenbarriere te komen. Daarnaast zijn er andere factoren die een rol spelen, zoals vetminnendheid (lipophilicity), oppervlaktelading (charge), wateroplosbaarheid (solubility) en hoeveel van het molecuul nodig is om door de BHB te komen om efficient Borrelia in de hersenen te kunnen doden (potency). Het molecuul kan zo ontworpen worden dat het bijvoorbeeld toegediend kan worden via de neus met liposomen. Verschillende formuleringen en toedieningsroutes kunnen getest worden in muizen en de concentratie in de hersenen kan dan gemeten worden. Er zijn inmiddels veiligheidstudies in primaten gedaan. Dit zijn de eerste stappen in preklinische evaluatie. Een fase I klinische studie start in het eerste kwartaal van 2024.
Hygromycine gaat door dezelfde onderzoekers ook onderzocht worden of het toegepast kan worden op muizenpopulaties, om daarmee te bereiken dat er minder teken besmet raken.
[1] Nadja Leimer, Xiaoqian Wu, Yu Imai, Linden T. Hu, Helen I. Zgurskaya, Kim Lewis, A selective antibiotic for Lyme disease, October 14, 2021 ª 2021 Elsevier Inc.
IR3535 is een synthetisch pesticide (3-(N-acetyl-N-butyl)aminopropionic acid ethyl ester; C11H21NO3). In Sentz Insect Schild is de concentratie 20%.
IR3535 is een insecten afweermiddel die op de menselijke huid en kleding toegepast kan worden, om beten van geleedpotigen zoals muggen, steekvliegen en teken af te weren. De effectiviteit is onafhankelijk geëvalueerd in verschillende studies en afhankelijk van de testomstandigheden en de concentratie in het geteste product, werkt IR353 kortere of langere tijd tegen Ixodes ricinus (de gewone of schapenteek) [1, 2, 3]. In een test werkte IR3535 met een concentratie van 10% vergelijkbaar met DEET met een concentratie van 20% bij Ixodes ricinus nimfen [3]. Waarschijnlijk scoort IR3535 beter dan DEET bij dezelfde oplossingspercentages [3, 4]. Het is niet geschikt voor gebruik in malaria-gebieden.
Ook de omstandigheden in de praktijk beïnvloeden hoe effectief IR3535 is en hoe lang de bescherming optimaal is. Regen, wind en hoge temperaturen kunnen de werktijd verkorten. Ook het activiteiten-niveau (meer verdamping en absorptie) en het door zweet ‘wegwassen’ van het product, zijn van invloed op de werktijd. Bij hogere teken-dichtheid in een gebied, is het aan te raden om hogere concentraties en vaker aanbrengen te overwegen [4].
IR3535, net als bij DEET, om de twee uur aanbrengen voor het meest optimale effect tegen Ixodes ricinus teken [1, 3]. Bij gebruik rechtstreeks op de huid geldt een maximum gebruik per dag; bij volwassenen 3 g of ong. 26 sprays per keer, maximaal 3x per dag; bij kinderen boven de twee jaar 1,6 g of ong. 14 sprays per keer, maximaal 2x per dag; en bij kinderen tussen de één en twee jaar oud 0,83 g of ong 7 sprays per keer, maximaal 1x per dag. Bij gebruik op kleding vermijd synthetische materialen vanwege mogelijke verkleuring.
Het is een bijna kleurloze gelige en bijna reukloze vloeistof. De fabrikant is Merck, Duitsland. Er zit geen patent op. Het is enigszins vluchtig en kan goed in organische vloeistoffen opgelost worden, matig in water en niet in vet. De stof wordt al meer dan 30 jaar gebruikt en door honderden bedrijven verwerkt in lotions, sprays, roll-ons, sticks, gels, natte doekjes, poeders en crèmes.
Uit de vele data blijkt de stof veilig voor mens, dier en milieu [5, 6]. Er blijken geen aanwijzingen dat de stof kankerwekkend zou zijn. Het is niet toxisch en niet genotoxisch, ook niet bij herhaald gebruik. Door de WHO als U geclassificeerd: ‘Unlikely to present acute hazard in normal use’. Er is geen data over ecotoxiciteit, maar het is aannemelijk dat door normaal gebruik geen grote hoeveelheden in het milieu komen. Het wordt door de huid goed verdragen, huidirritatie is bij mensen niet gezien, en bij dieren in milde vorm.
Irritatie in de ogen kan voorkomen worden door voorzichtig gebruik. Wanneer de stof in contact met de ogen komt: onmiddelijk spoelen met veel water en medisch advies inwinnen.
Beoordeeld door: WHO (U classificatie) / EPA: biopesticide / EU Biocidal Products Regulation
Icaridin / Picaridin is een insecten afweermiddel. Het is familie van de piperidines, die de peperachtige scherpe smaak aan peper geven (1-(1-Methylpropoxycarbonyl)-2-(2-hydroxyethyl)piperidine C12H23NO3).
Icaridine kan direct op de huid of kleding gebruikt worden, zonder de irritatie die bij DEET kan optreden. Studies laten zien dat Icaridin/Picarin bij voldoende hoge concentratie (zoals 20%) langer werkt tegen teken dan andere synthetische middelen zoals DEET en Ir3535 [9, 10].
Een Amerikaanse studie met 23 proefpersonen en 2274 teken, liet zien dat Picaridin spray (20%) en crème (20%) goed werkt tegen nymfen van amerikaanse tekensoorten (Ixodes scapularis en Dermacentor variabilis). Tegen de Dermacentor teek was de beschermingstijd 14-15 uur. Tegen de Ixodus scapularis nimfen, was de beschermingstijd wisselend: 3-14 uur [8].
In een andere studie is Icaridin 10% getest bij verschillende Ixodes nimfen (scapularis en ricinus). Hier bleek dat de afstotende werking bij I. scapularis (de amerikaanse soort) 5 uur was, en bij I. ricinus (de europese soort) 8 uur [4]. In een europese studie met I. ricinus nymfen liet 20% Icaridin een constante langdurige werking zien (6 uur) bij de toegepaste testmethoden [2].
Het wordt sinds 2001 verkocht, meestal in een concentratie 20%. Het is vloeibaar, bijna geur- en kleurloos en het tast kunststoffen niet aan. Het is door Bayer in Duitsland ontwikkeld.
Icaridine is binnen de Europese Unie een toegestane insectenafwerende stof. Het mag worden gebruikt als biocide volgens de Europese Biocidenverordening (528/2012/EU) [6] en in afwerende middelen [7] of de Nederlandse ‘Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden’. Bij normaal gebruik is het veilig en zijn er geen toxische effecten voor mensen. Voor kinderen 3-12 jaar beperkt gebruiken [10]. Niet voor kinderen jonger dan 3 jaar.
[1] Dautel H, Dippel C, Werkhausen A, Diller R. Efficacy testing of several Ixodes ricinus tick repellents: different results with different assays. Ticks Tick Borne Dis. 2013 Apr;4(3):256-63. doi: 10.1016/j.ttbdis.2012.11.007. Epub 2013 Jan 20. PMID: 23339971.
[2] Lupi E, Hatz C, Schlagenhauf P. The efficacy of repellents against Aedes, Anopheles, Culex and Ixodes spp. - a literature review. Travel Med Infect Dis. 2013 Nov-Dec;11(6):374-411. doi: 10.1016/j.tmaid.2013.10.005. Epub 2013 Oct 25.
[3] Büchel K, Bendin J, Gharbi A, Rahlenbeck S, Dautel H. Repellent efficacy of DEET, Icaridin, and EBAAP against Ixodes ricinus and Ixodes scapularis nymphs (Acari, Ixodidae). Ticks Tick Borne Dis. 2015 Jun;6(4):494-8. doi: 10.1016/j.ttbdis.2015.03.019. Epub 2015 Apr 30. PMID: 25936273.
(EBAAP is de werkzame stof in IR3535)
[4] Alpern JD, Dunlop SJ, Dolan BJ, Stauffer WM, Boulware DR. Personal Protection Measures Against Mosquitoes, Ticks, and Other Arthropods. Med Clin North Am. 2016 Mar;100(2):303-16. doi: 10.1016/j.mcna.2015.08.019.
[5] WHO Specifations and Evaluations for Public Health pesticides, IR3535. WHO 2005.
[6] Biocidal Products Regulation (EU) No. 528/2012; EU registratie IR3535.
[7] COMMISSION IMPLEMENTING REGULATION (EU) 2020/1086
[8] Study LNX-003: Efficacy Test of KBR 3023 (Picaridin, Icaridin) - Based Personal Insect Repellents (20% Cream and 20% Spray) with Ticks Under Laboratory Conditions, Lanxess Corporation, 2010. LNX-003 Subject Tracking.xls | US EPA ARCHIVE DOCUMENT.
[9] Semmler M, Abdel-Ghaffar F, Al-Rasheid KA, Mehlhorn H. Comparison of the tick repellent efficacy of chemical and biological products originating from Europe and the USA. Parasitol Res. 2011 Apr;108(4):899-904. doi: 10.1007/s00436-010-2131-4. Epub 2010 Nov 19. PMID: 21085991.
[10] Pages F, Dautel H, Duvallet G, Kahl O, de Gentile L, Boulanger N. Tick repellents for human use: prevention of tick bites and tick-borne diseases. Vector Borne Zoonotic Dis. 2014 Feb;14(2):85-93. doi: 10.1089/vbz.2013.1410. Epub 2014 Jan 10. PMID: 24410143.
Carroll SP. Prolonged efficacy of IR3535 repellents against mosquitoes and blacklegged ticks in North America. J Med Entomol. 2008 Jul;45(4):706-14. doi: 10.1603/0022-2585(2008)45[706:peoira]2.0.co;2. PMID: 18714871.
Staub D, Debrunner M, Amsler L, Steffen R. Effectiveness of a repellent containing DEET and EBAAP for preventing tick bites. Wilderness Environ Med. 2002 Spring;13(1):12-20. doi: 10.1580/1080-6032(2002)013[0012:eoarcd]2.0.co;2. PMID: 11929056.
We hopen van harte dat je (een beetje) geholpen bent met onze informatie. Stichting Tekenbeetziekten is een ongesubsidieerde vrijwilligersorganisatie en deze website kan alleen maar bestaan bij gratie van donateurs. Jij kunt ervoor zorgen dat deze informatie betrouwbaar en up-to-date blijft door een kleine gift over te maken of ons te machtigen eens of tweemaal per jaar een vast bedrag van je bankrekening af te mogen schrijven. Waarvoor alvast veel dank.
